در سده نخستین هجری الگوی مسجد مدینه گزینه تبعیت معماران قرار می گرفت. این زمینه صرفا دربرگیرنده مناطقی بود که داعیه می‌شود معماری نداشته اند خلا، بلکه معماران کشورهای جدید مسلمان گردیده نیز که تاریخ و تجربیاتی در ایجاد کرد سازه داشتند از آن تاسی مسجد طالقانی مشهد کردند.
با ورود مسلمان ها به جمهوری اسلامی ایران و داخل شدن همه ارزشهای راستین الهی به‌این مرزو بوم، تاروپود جامعه طبقاتی ساسانی یکباره بهم سرازیرشد و برنامه ای جدید برای معاش و حیات آدمیان پی ریزی شد. جامعه پراکنده اهل ایران که سود منطقی اختلافات ادیان جاهلی بوده میباشد با پیام جدیدی که ارتش اسلام از مرز و بوم فرستاده خداوند(ص) برای آن ها به ارمغان آورد به ندای فطرت خداپرستانه انسانی خود گوش فرا می‌دهد و بعداز برهه زمانی مقداری جامعه اهل ایران به آئین تازه روی مسجد توفیق مشهد می‌آورد.
احتیاج به فضاهای عبادی سیاسی نماز جماعت و آدینه مسلمانها را واداشت تا به ساختن اولی مساجد در جمهوری اسلامی ایران اسلامی مبادرت نمایند. مجموعاَ سیر دگرگونی مساجد در کشور ایران از این تاریخ سه روش تحت را طی می نماید:
الف- تشکیل داد مساجد با مدل و مشی و روش مساجد اول مسلمانها در میهن ایالات متحده عربی.
ب- تبدیل و تغییر و تحول اماکن مذهبی جاهلی و تجدید بنا آن ها (در شکل قابلیت رزرو مسجد توفیق مشهد و امکان به طور معماری مساجد اسلامی)
ج- آغاز تکان مستقلانه معماری اسلامی.
مساجد در کشور ایران
درین نکته شکی وجود ندارد که ایرانیان در همگی اثر ها هنر و معماری پیش از اسلام خود، نوعی هنر و معماری متکی بر تجربه فنی بسیار بزرگ و غیروابسته از هنر و معماری راه‌های بیگانه را دارا بوده اند و توسط آنان اشکال بها های فضایی را در زمانه خویش صورت داده اند. ولی با کلیه این وضع معماران اهل ایران و مسلمان از مجال ورود شماره مسجد توفیق مشهد اسلام به کشور ایران در ساخت فضاهای معمارانه با روال اهل ایران و با مقصود الهی، مبتلا وقفه گردیده اند.
در سده نخستین هجری الگوی مسجد مدینه گزینه تبعیت معماران قرار می گرفت. این زمینه صرفا دربرگیرنده مناطقی بود که داعیه می‌شود معماری نداشته اند خلا، بلکه معماران کشورهای جدید مسلمان گردیده نیز که تاریخ و تجربیاتی در ایجاد کرد سازه داشتند از آن تاسی مسجد طالقانی مشهد کردند.
با ورود مسلمان ها به جمهوری اسلامی ایران و داخل شدن همه ارزشهای راستین الهی به‌این مرزو بوم، تاروپود جامعه طبقاتی ساسانی یکباره بهم سرازیرشد و برنامه ای جدید برای معاش و حیات آدمیان پی ریزی شد. جامعه پراکنده اهل ایران که سود منطقی اختلافات ادیان جاهلی بوده میباشد با پیام جدیدی که ارتش اسلام از مرز و بوم فرستاده خداوند(ص) برای آن ها به ارمغان آورد به ندای فطرت خداپرستانه انسانی خود گوش فرا می‌دهد و بعداز برهه زمانی مقداری جامعه اهل ایران به آئین تازه روی مسجد توفیق مشهد می‌آورد.
احتیاج به فضاهای عبادی سیاسی نماز جماعت و آدینه مسلمانها را واداشت تا به ساختن اولی مساجد در جمهوری اسلامی ایران اسلامی مبادرت نمایند. مجموعاَ سیر دگرگونی مساجد در کشور ایران از این تاریخ سه روش تحت را طی می نماید:
الف- تشکیل داد مساجد با مدل و مشی و روش مساجد اول مسلمانها در میهن ایالات متحده عربی.
ب- تبدیل و تغییر و تحول اماکن مذهبی جاهلی و تجدید بنا آن ها (در شکل قابلیت رزرو مسجد توفیق مشهد و امکان به طور معماری مساجد اسلامی)
ج- آغاز تکان مستقلانه معماری اسلامی.
مساجد در کشور ایران
درین نکته شکی وجود ندارد که ایرانیان در همگی اثر ها هنر و معماری پیش از اسلام خود، نوعی هنر و معماری متکی بر تجربه فنی بسیار بزرگ و غیروابسته از هنر و معماری راه‌های بیگانه را دارا بوده اند و توسط آنان اشکال بها های فضایی را در زمانه خویش صورت داده اند. ولی با کلیه این وضع معماران اهل ایران و مسلمان از مجال ورود شماره مسجد توفیق مشهد اسلام به کشور ایران در ساخت فضاهای معمارانه با روال اهل ایران و با مقصود الهی، مبتلا وقفه گردیده اند.
گلدسته در معماری سنتی کشور ایران